Als marketeer moet je regelmatig teksten schrijven. En dat wil je zo helder en foutloos mogelijk doen. De nadruk moet immers liggen op de inhoud; niet op het (onjuiste) taalgebruik. Of het nou gaat om persberichten, blogartikelen, case studies of webteksten: je moet fouten vermijden.
Grammaticafouten zijn slordig, maar stijlfouten zijn minstens zo erg. Ze komen de leesbaarheid van de tekst niet ten goede en kunnen zelfs de betekenis van een zin veranderen. In dit blogartikel zet ik daarom een aantal veelgemaakte stijlfouten op een rij.
1. Dubbele ontkenning
Een dubbele ontkenning is een veelvoorkomende stijlfout. De schrijver gebruikt twee ontkennende woorden of werkwoorden, waardoor de betekenis van de zin verandert:
- “Ik zie nooit niemand.” (nooit iemand zien of niemand zien)
- “Het bestuur wil voorkomen dat er geen extra mensen komen.” (voorkomen of geen)
- “Ik heb nooit geen probleem.” (nooit een probleem of geen probleem)
2. Contaminatie
Bij een contaminatie combineert de schrijver twee uitdrukkingen of woorden verkeerd met elkaar:
- “Die televisie kost duur.” (iets is duur of kost veel)
- “Hij geeft een voorbeeldfunctie.” (een voorbeeld geven of een voorbeeldfunctie hebben)
- “Het feestje maakt onderdeel uit van een meerdaags evenement.” (deel uitmaken van of onderdeel zijn van)
3. Pleonasme
We spreken van een pleonasme als iemand twee keer hetzelfde zegt, maar dan met verschillende woorden. Het gaat om woorden die niet tot dezelfde woordsoort behoren, bijvoorbeeld een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord:
- “Ik ga spelen in de witte sneeuw.” (‘wit’ is hier overbodig)
- “Vorige week heb ik mijn werk weer hervat.” (‘weer’ is dubbelop)
- “Je kunt het antwoord over ongeveer drie á vier dagen verwachten.” (over ongeveer drie dagen of over drie á vier dagen)
Schrijvers kunnen een pleonasme overigens ook doelbewust gebruiken, bijvoorbeeld om bepaalde eigenschappen te benadrukken. Wanneer je praat over ‘het groene gras’ laat je blijken dat het om heldergroen gras gaat.
4. Congruentie
Congruentie betekent letterlijk ‘gelijkheid in getal’. In taal betekent dit dat het onderwerp en de persoonsvorm gelijk moeten zijn in aantal. Als het onderwerp enkelvoud is (de man), moet de persoonsvorm dat ook zijn (heeft/is/gaat). En als het onderwerp meervoudig is (vijf mannen), moet de persoonsvorm ook meervoudig zijn (hebben/zijn/gaan). De volgende voorbeelden zijn daarom onjuist:
- “Een groot aantal mensen zijn naar het feest gekomen.” (een groot aantal is)
- “Een school vissen zwemmen in zee.” (zwemt)
- “De media heeft het probleem breed uitgemeten.” (de media hebben)
Vooral het voorbeeld met de media komt vaak voor, bijvoorbeeld wanneer we praten over ‘sociale media’. Media is het meervoud van medium, maar het wordt vaak onterecht enkelvoudig gebruikt.
5. Samentrekking
In samengestelde zinnen kun je soms één of meer zinsdelen weghalen. Je hoeft bijvoorbeeld niet altijd het onderwerp te herhalen, of de persoonsvorm volstaat in één van de twee zinsdelen. Maar let op, want samentrekken gaat vaak fout. Het weglaten van een zinsdeel mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen dezelfde grammaticale functie en vorm (enkelvoud/meervoud) en dezelfde betekenis hebben:
- “Haar tas is roze en vind ik erg mooi.”
In de eerste zin is ‘haar tas’ het onderwerp, in de tweede zin lijdend voorwerp.
- “Hij gaf zijn vrienden een cadeau en zijn broertje een pak slaag.”
De betekenis van het woord ‘geven’ is verschillend in beide zinsdelen.
- “Er wordt een weg aangelegd en huizen gebouwd.”
In het eerste deel van de zin is het onderwerp enkelvoud, in het tweede deel meervoud.
Er zijn nog veel meer stijlfouten, maar voor nu lijkt me dit voldoende. In een later blogartikel zal ik nog eens meer aandacht besteden aan taalmissers in Content Marketing. Hopelijk helpt dit artikel je al om betere teksten te schrijven.
